Εξ αδιαιρέτου

Πριν κάμποσα χρόνια είδα την παράσταση του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Ο μπαμπάς ο πόλεμος», μια κωμωδία. Αυτό που μου έκανε μεγάλη εντύπωση και σφηνώθηκε στο μυαλό μου από τότε, είναι μία φράση που έλεγε ένας από τους ήρωες σε κάποιον βασιλιά: «Αν θέλεις να βάλεις τα παιδιά σου να φαγώνονται, άσε τους κληρονομιά εξ αδιαιρέτου». Επειδή είχα τότε υπ’ όψη μου κάποια κοντινά παραδείγματα διενέξεων, σε κληρονομιές εξ αδιαιρέτου, γέλασα με το ευρηματικό και πικρόχολο χιούμορ του Καμπανέλλη.
Που να φανταστώ ότι είκοσι τόσα χρόνια μετά, θα ερχόταν πάλι στο μυαλό μου εκείνη η φράση, με αφορμή την διένεξη που ζούμε στην περιοχή μας για την, περιβόητη πια, μεταλλουργία χρυσού. Η διαφορά με το θέατρο είναι ότι σήμερα δεν μπορούμε πια να γελάμε γιατί η κωμωδία κινδυνεύει να γίνει τραγωδία.
Ακριβώς αυτό έχουμε πάθει. Έχουμε μια περιοχή κληρονομιά από τους πατεράδες και τους παππούδες μας εξ αδιαιρέτου (όλοι μαζί δηλαδή) και μερικοί θέλουν να την εκμεταλλευτούν κατά πως νομίζουν αυτοί ότι είναι «καλό για την περιοχή» -και κυρίως γι’ αυτούς τους ίδιους- και θέλουν να το επιβάλουν με το ζόρι («βαφτίζοντας το κρέας, ψάρι») και σε μας τους υπόλοιπους που θέλουμε άλλου είδους τύχη για την περιοχή που μας ανήκει, τουλάχιστον όσο ανήκει και σ’ αυτούς.
Εδώ ξεκινάει και το παράλογο της υπόθεσης. Ούτε μπορείς να το χωρίσεις το οικόπεδο σε δύο άρτια και οικοδομήσιμα για να κάνει ο καθένας ότι νομίζει στο μερτικό του, καθώς ο αέρας και το υπέδαφος δεν χωρίζονται –ως γνωστό. Εάν ο ένας κάνει ένα πηγάδι και πάρει όλο το νερό –και του αλλουνού- ή εάν στήσει ένα καρβουνιάρικο δίπλα στο σπίτι του αλλουνού και τον φλομώνει από το πρωί μέχρι το βράδυ στον καπνό, καταλαβαίνετε ότι αυτό δεν είναι δικαίωμα αλλά είναι κατάχρηση δικαιώματος –το λιγότερο, για να μην χρησιμοποιήσουμε άλλες λέξεις βαρύτερες και πιο λαϊκές.
Οι εργαζόμενοι (όχι όλοι ευτυχώς) και τα αφεντικά τους δεν μπορούν να καταλάβουν αυτό το απλό πράγμα, ότι η περιοχή δεν τους ανήκει εξ ολοκλήρου και ότι δεν μπορούν να κάνουν ότι γουστάρουν. Στα εξ αδιαιρέτου, πρέπει να συμφωνήσουν όλοι. Έχουν κι άλλοι δικαιώματα και θα τα υπερασπιστούν με κάθε τρόπο. Κι επειδή τα πράγματα είναι απείρως πιο σύνθετα απ’ ότι στα οικόπεδα, δικαιώματα δεν έχουν μόνο οι συνιδιοκτήτες, έχουν ακόμα-ακόμα και οι γείτονες.
Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση στα πράγματα. Ο εκβιασμός που προσπαθούν πολλοί να ασκήσουν στην κοινωνία, ότι δηλαδή αν δεν γίνει το εργοστάσιο χρυσού κινδυνεύει η εργασία μας, πέρα από το ότι είναι παλιός (τον ίδιο εκβιασμό χρησιμοποιούσαν από πάντα για να κάνουν την μεταλλουργία χρυσού) είναι και ψεύτικος, είναι και ανήθικος. Κανείς δεν είπε να κλείσει το εργοστάσιο όπως δουλεύει σήμερα, κι απ’ όσο ξέρουμε, δουλεύει καλά και μοσχοπουλάει. Να συνεχίσει να δουλεύει μέχρι που να τελειώσουν τα αποθέματα (και είναι φυσικό ότι κάποτε θα τελειώσουν) και να φροντίσουμε, κι εμείς και η πολιτεία, να προχωρήσουμε στην απορρύπανση, στην αποκατάσταση και στην αξιοποίηση των χώρων, των εγκαταστάσεων και της περιοχής για άλλης μορφής παραγωγικές δραστηριότητες. Εάν συνεχίσουν να εκβιάζουν την κοινωνία, με τον τρόπο που μερικοί το κάνουν σήμερα, να είναι βέβαιοι ότι θα χάσουν και τα όποια ερείσματα έχουν. Θα είναι έξυπνο από την μεριά τους να μην συνεχίσουν ούτε τον εκβιασμό, ούτε -πολύ περισσότερο- τις απειλές ενάντια σ’ αυτούς που δεν συμφωνούν με την μεταλλουργία χρυσού και την εξόρυξη στις Σκουριές. Εάν πρόθεσή τους είναι να «εξασφαλίσουν» και τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους στο έργο, χωρίς να νοιάζονται για το τίμημα που θα πληρώνουμε όλοι για πάντα, τότε θα χάσουν όλο το δίκιο τους. Εάν η κοινωνία στραφεί συνολικά εναντίον τους, για κανέναν δεν θα είναι καλό. Από το παρελθόν πρέπει να έχουν καταλάβει ότι υπάρχουν και τέτοιες φωνές. Ας μην τις δίνουν βήμα και επιχειρήματα.
Και κάτι τελευταίο. Επειδή πολλοί ανώνυμοι γράφουν σχόλια και απειλούν –«και την Άρτα φοβερίζουν»- θα θέλαμε να τους διαμηνύσουμε ότι το blog είναι ανοιχτό στις απόψεις τους, μπορούν να τις καταθέσουν επώνυμα για να τις δημοσιεύσουμε. Το ανώνυμο υβρεολόγιο, οι κραυγές και οι απειλές, ούτε σ’ εμάς πιάνουν τόπο ούτε την «υπόθεσή» τους βοηθούν. Οι τέτοιου είδους «παλικαροσύνες» –ειδικά όταν είναι και χρυσωμένες- ονομάζονται τραμπουκισμοί.