Ο Καββαδίας μεταλλωρύχος

Το είδαμε κι αυτό. Για τις ανάγκες της μεταλλουργίας χρυσού, ο ποιητής Νίκος Καββαδίας έγινε την 16η Ιουλίου –ούτε λίγο, ούτε πολύ- μεταλλωρύχος. Κατά το πως λέμε ο Καραγκιόζης γιατρός, ή φούρναρης, ή ακόμα-ακόμα κι ο Καραγκιόζης Δήμαρχος –καλή ώρα.
Ο Καββαδίας, ανάμεσα στα άλλα, έγραψε ο άνθρωπος κι ένα ποίημα που, σε μια του στροφή, αναφέρει την λέξη Στρατόνι (…οι κάβες της Γερακινής και το Στρατόνι). Το ποίημα έγινε ωραίο τραγούδι πριν από καμιά τριανταριά χρόνια, στον κύκλο τραγουδιών «Φάτα Μοργκάνα» της Μαρίζας Κώχ, κι αυτό ήταν. Άρχισε από τότε μια παραφιλολογία πως -τάχα μου- ο Κόλιας είχε ιδιαίτερους δεσμούς με το Στρατώνι και είχε κι έναν έρωτα εκεί, που του ενέπνευσε ποιήματα, και άλλα πολλά τέτοια αυθαίρετα και γλαφυρά και αστεία.
Κι άντε, θα πει κανείς, αυτό είναι ένα αθώο παραμύθι, που επινόησαν κάποιοι, για να παραμυθιαστούν οι ίδιοι και να «αποχτήσουν συγγένεια» με τον Καββαδία –έστω και ποιητική αδεία. Στο κάτω – κάτω θέλησαν να συγγενέψουν με έναν σπουδαίο ποιητή που άφησε τα ίχνη του στην νεοελληνική λογοτεχνία, δεν παραμυθιάστηκαν με τίποτα τηλεσκουπίδια της νεοελληνικής μας χυδαιότητας. Μέχρι εδώ πάει καλά. Αν και αυθαίρετα, ευγενή τα κίνητρα και ουδέν το μεμπτόν.
Το κακό στην όλη υπόθεση είναι η μετατροπή μιας συναυλίας για τον Καββαδία σε βήμα προπαγάνδας για την μεταλλουργία χρυσού από τους ανθρώπους της εταιρείας με τα πανηγυρικά και αποπληκτικά λογύδρια του εντεταλμένου και ανεκδιήγητου Δημάρχου μας και των παρατρεχάμενων, για τις υπογραφές. Καημένε Κόλια, που να ’ξερες.
Δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται κάτι τέτοιο, ούτε είναι η πρώτη φορά που η εταιρεία προσπαθεί να παρέμβει στα πολιτιστικά και άλλα δρώμενα της περιοχής –για να εξαγοράσει και να δείξει καλό πρόσωπο.
Ότι και να κάνουν όμως είναι κραυγαλέα και ασφυκτική η παρουσία και ο έλεγχός τους στην μικρή κοινωνία του χωριού, διαχρονικά. Ένας έλεγχος που γίνεται από τους έμμισθους πραιτοριανούς των εκάστοτε αφεντικών, οι οποίοι παραμένουν οι ίδιοι, αν και τα αφεντικά ενίοτε αλλάζουν. Είναι τέτοιος βλέπετε ο χαρακτήρας των πραιτοριανών, να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε όλα τα αφεντικά, με το αζημίωτο βέβαια.
Υπήρξαν εποχές που στα μεταλλεία τα σωματεία και ταξικά ήταν και αγώνες έδωσαν για τα δικαιώματα των εργαζομένων, τις συνθήκες εργασίας και το μεροκάματο. Υπήρξαν εποχές που τίποτα δεν θυμίζουν τον σημερινό εναγκαλισμό των εργατοπατέρων με τους Μπόμπολες και την εξουσία. Σήμερα είναι στα πράγματα «οι επίγονοι» που φροντίζουν τους εαυτούς τους και τις εργολαβίες τους. Οι «επίγονοι» που προσπαθούν να στρέψουν τους κατοίκους ενάντια στην Ιερισσό, στην Μεγάλη Παναγία και σε όσους αντιτίθενται στα σχέδια της εταιρείας για το ξεκοίλιασμα της περιοχής, ώστε η υποταγή να είναι πλήρης και η μονοκαλλιέργεια να μας κάνει όλους εξαρτημένους και δούλους των δικών τους αφεντικών, όπου αυτοί θα είναι βέβαια πάντα οι επιστάτες.
Έτσι την «πλήρωσε» κι ο Μαραμπού. Το όλο σκηνικό είναι και ύβρις για τον μεγάλο ποιητή και ασχήμια αισθητική (το γνωστό κίτς). Αλλά τι να περιμένεις από τέτοια ευτέλεια; Εδώ δεν σέβονται άλλα κι άλλα, τον Καββαδία θα σεβόταν; Όλα στην υπηρεσία της σκοπιμότητας κι ο συχωρεμένος ο Κόλιας στην υπηρεσία της εταιρείας, ερήμην του.
Οι απόπειρές τους όμως, παρόλα αυτά, βρίσκουν αντίσταση ακόμα και «εντός των τειχών». Οι μαρτυρίες λένε πως, ακόμα κι αυτοί οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του Στρατωνίου που πήγαν να παρακολουθήσουν, δυσανασχέτησαν με την χοντροκομμένη προπαγάνδα των ανθρώπων της εταιρείας –του Πάχτα πρωτοστατούντος- που μαγάρισαν την συναυλία βγάζοντας λόγους για την μεταλλουργία χρυσού, για να δείξουν πόσο πολύ υπερασπίζονται τα συμφέροντα του Μπόμπολα. Γιατί στο Στρατώνι -πρέπει να ξέρουμε πως- πολλοί άνθρωποι, ζώντας μέσα στην γνωστή και μακροχρόνια τρομοκρατία, δεν μπορούν να αντιδράσουν, υπό τα βλέμματα του «μεγάλου αδελφού», που βλέπει και σημειώνει. Όμως, ακόμα κι αν δεν μπορούν να εκφραστούν, ξέρουν μέσα τους πολύ καλά τι θα γίνει αν τυχόν και πραγματοποιηθούν τα άνομα και τρομακτικά σχέδια των χρυσοθήρων, και δεν τους χειροκρότησαν, όπως θα ανέμεναν. Κι αυτό έχει την σημασία του.